top of page

Bijgewerkt op: 3 dagen geleden


I.

Het wordt uitbundig gevierd, de verjaardag van Jeroen Krabbé. Het is dan ook een mijlpaal; tachtig. Een paar jaar geleden kwam hij op het idee om zijn leven tot nu toe op te delen in acht schilderijen, voor elk decennium één. De werken worden tentoongesteld en ze vormden de basis voor een biografie over zijn leven: Krabbé. Een biografisch portret. Ik las hem deze week uit en pitchte Krabbé tijdens een signeersessie in Broese mijn alternatieve titel: Krabbé zoekt... zichzelf.


Nu vind ik dat we in Nederland best wat trotser mogen zijn op mensen als Jeroen Krabbé, die hier altijd veel kritiek krijgt. De man speelde in Soldaat van Oranje, werd een Bond-schurk in The Living Daylights, speelde tegenover Harrison Ford in The Fugitive, maakte Left Luggage als regisseur en bleef altijd een student van de kunsten. De laatste jaren gidst hij tv-kijkers op passievolle wijze door de levens van zijn grote voorbeelden: Vincent van Gogh, Pablo Picasso en Paul Gauguin. Op dit moment loopt de serie Krabbé zoekt... Matisse.


In het boek beschrijft biograaf Rosa Koelemeijer het leven van Krabbé op eenzelfde manier. Niet vanuit de ik-, maar vanuit de hij-vorm. "Het ging me om zijn herinneringen aan bepaalde gebeurtenissen in zijn leven, met alle tegenstrijdigheden, onvolledigheden en persoonlijke inkleuringen die daarbij horen", schrijft Koelemeijer in de verantwoording van het boek. "Dat de 'waarheid' in dit boek een rekkelijk begrip is spreekt daarom voor zichzelf."


In vogelvlucht lees je over de pieken en dalen in zijn leven, maar ook over luxueuze uitstapjes en de vele beroemdheden die hij kent - Krabbé is nu eenmaal een trotse man. Heel diep gaat het ook weer niet. Wat mij wel trof is de Joodse geschiedenis van Krabbé, die als een rode draad door het boek loopt. Tegelijk zet de biografie een monument op voor zijn moeder Greet, die een groot deel van haar familie had verloren door de Holocaust en daar nooit goed over wist te praten. Het werd een trauma dat ze overgaf aan haar zoon, die dat zijn hele leven onderzocht en probeerde te verwerken. Dat is wat Jeroen Krabbé drijft, in het schilderen en acteren kan hij het kwijt.


 

II.

Velen hebben een Twitterectomie uitgevoerd en zijn vertrokken naar Bluesky, schreef Nick Cave deze week in zijn Red Hand Files. Ook ik ben zo goed als overgestapt. Mijn X-account staat op slot en blijft in alleen-lezen-modus zolang ik mezelf wijsmaak dat ik er voor mijn werk soms moet zijn.


Sinds Elon Musk Twitter overnam zijn er vaker oplevingen geweest bij soortgelijke platforms, maar dit keer lijkt de (Nederlandse) exodus groter en kansrijker dan ooit. Er zijn goede redenen voor. Het journalistieke platform Villamedia (deze week vertrokken van X) vat de belangrijkste samen: "De kernwaarden van onafhankelijke journalistiek en democratische besluitvorming zijn volgens ons niet meer verenigbaar met de manier waarop X door zijn eigenaar wordt bestuurd, gebruikt en misbruikt."


Bluesky voelt vooralsnog tegelijk als een warm bad als helemaal anders. Techcolumnist Kevin Roose beschrijft het wel aardig: "Na een uur scrollen op Bluesky voelde ik iets wat ik lange tijd niet heb gevoeld op sociale media: bevrijding. Bevrijding van Elon Musk en zijn vervelende missie om van X een rechtse echokamer te maken waar je niet ontkomt aan hem en zijn vrienden. Maar ook vrij van Threads en zijn verstikkende algoritme, dat nieuws en discussies onderdrukt ten faveure van nietszeggende engagement bait. En vrij van mijn slechte gewoonte, aangescherpt door obsessief Twitter-gebruik, om mijn gedachten te verpakken voor een publiek van vreemden met meningen."


Een gouden vondst van Bluesky voor een snelle groei zijn zogeheten starter packs. Mensen kunnen lijsten maken met mensen, die anderen met een druk op de knop allemaal kunnen volgen. Zo heb je direct een levendige tijdlijn waarop veel gebeurt. Online barst het inmiddels van de gidsen om aan de slag te gaan met Twitter Maar Dan Leuk, bijvoorbeeld deze van NU.nl.


 

III.

The Substance is een van dé filmknallers van dit jaar, over de zoektocht naar eeuwige jeugd en de menselijke imperfectie om te streven naar perfectie. Tien jaar geleden maakte regisseur Coralie Fargeat al een korte film rondom hetzelfde idee met de naam Reality+.


In plaats van een spuit waarmee de gebruiker een nieuwe, jongere versie van zichzelf maakt, laat de hoofdpersoon van deze film een chip in zijn nek zetten. Daarmee kan hij een uiterlijk kiezen (een avatar zoals je die in games maakt) die hij vervolgens maximaal twaalf uur lang achter elkaar kan dragen, voordat hij weer in zijn oude zelf verandert tot de avatar weer is opgeladen voor een volgende sessie.


Ook in deze korte film wordt dat concept al overtuigend neergezet. Er zit een shot in dat direct aan The Substance doet denken, al is het einde heel anders en gaat Reality+ veel minder ver in de uitwerking. Het mooie is: hij staat legaal en gratis op YouTube.




PS.

Blogger Manuel Moreale heeft dan wel een Bluesky-account, hij is niet van plan er veel mee te doen. De meeste socialemediaplatforms doen volgens hem hun uiterste best om "elk van onze psychologische zwakheden uit te buiten om ons verslaafd te houden". Weinig tegenin te brengen. Hij beschrijft zijn liefde voor RSS-feeds en de knop 'alles markeren als gelezen'.


 

Laurens Verhagen dook voor de Volkskrant in de wondere wereld van virtuele haardvuren en zette de vijf beste op een rij. Met teksten als: "Een vuur zonder gekkigheid, de Opel onder de vuren". Blij dat de krant hier ruimte voor heeft vrijgemaakt.


 

Nieuws vanuit The Simpsons: Pamela Hayden stopt. Na 35 jaar en meer dan 700 afleveringen als stem van onder meer Milhouse, Rod en Todd gaat de 70-jarige stemactrice wat anders doen. De makers van The Simpsons gaan binnenkort op zoek naar een vervanger (en kiezen er dus niet voor om haar stem voortaan door AI te laten namaken, hoera!).



 

Fijne muziekreleases deze week. Om te beginnen met nieuws van André 3000, die doorgaat met zijn experimentele fluitmuziek en een nummer van ruim 26 heeft uitgebracht. De titel luidt: IV. Something Is Happening And I May Not Fully Understand But I’m Happy To Stand For The Understanding (Awakening). Prima!


Michael Kiwanuka is terug met weer een heerlijke plaat waarmee je warmpjes de winter in glijdt: Small Changes. Met productie van Dangermouse en Inflo (SAULT), trouwens.


Maar de grootste verrassing voor mij was het album We Can't Be Wrong van I Believe In My Mess, bestaande uit het Amsterdamse duo Geert de Groot en Frank van Praag. Allerlei muziekstijlen in de mix en dat komt er verdomd lekker uit.



 

Schrijver Rob van Essen stond in de Stevenskerk in Nijmegen met een literaire preek. Hij heeft de tekst nu als pdf-bestand online gezet, een atypische preek van 22 kantjes, die als doel heeft om de toehoorder/lezer niets bij te brengen. Terwijl hij toch wat punten aanstipt. De literatuur is dood, zegt Van Essen. "Hoe ik dat weet? Ik was op de begrafenis."


 

Je las mijn weblog van 18 tot en met 24 november 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.



Bijgewerkt op: 17 nov.


Het is op deze zondag dat ik de laatste hand leg aan deze blog vooral even bijkomen van Fontaines D.C., gisteren in AFAS Live. Wat een vrachtlading hits hebben die gasten in een paar jaar bij elkaar geschreven. Daarom is het met overtuiging een van de beste bands van de laatste jaren en ze gaan volgend jaar ongetwijfeld bovenaan op de festivalposters staan. En here's the thing: dat is meer dan verdiend.


I.

Netflix pakte uit met de bokswedstrijd tussen Jake Paul (27 jaar) en Mike Tyson (58 jaar). In aanloop naar de avond zelf verscheen een miniserie waarin we de zwaargewichten volgen tijdens hun trainingskamp en krijgen we een kijkje in hun persoonlijke levens. Slim natuurlijk, net als het opgetuigde circus tijdens persconferenties, want boksen draait voor een groot deel om de personages in de ring en de verhalen die ze meebrengen.


Al klonk er veel kritiek op het verhaal dat beide heren in het showgevecht kwamen vertellen. Volgens Regilio Tuur realiseert Paul niet wat hij doet. "Hij laat de wereld zien dat je als wit jochie zomaar de ring in kunt stappen met de beste vechter ooit", zegt hij tegen het AD. "Wat Tyson vroeger als zwarte man gepresteerd heeft, probeert een of ander YouTube-kind met één gevecht onderuit te halen. Dat is niet de boodschap die deze wereld nodig heeft."


En Tyson? Hij wilde laten zien dat hij op 58-jarige leeftijd nog niet is afgeserveerd als bokser. Maar critici zeggen dat hij de prestaties uit zijn verleden te grabbel gooit door hier aan mee te doen (voor miljoenen). Na de wedstrijd sloot Tyson overigens niet uit dat hij nog eens in de ring stapt.


Ergens vind ik het mooi, dit evenement. Ik hou van de grootspraak en het oppompen van de hype. We zien nauwelijks nog gevechten waar de hele wereld naar uitkijkt. De laatste was Floyd Mayweather tegen Conor McGregor in 2017, ook zo’n stunt.


Niet dat dit een echte wedstrijd werd. Jake Paul bokste tegen een oude man, de schaduw van the baddest man on the planet. De pure agressie van Tyson in zijn jonge jaren, die geen genade toonde, was nergens te bekennen. Hij schuifelde door de ring, werd zelfs even uit balans gebracht. Hij bijt nog steeds op zijn handschoenen ("I have biting fixation", grapte hij na afloop). Een enkele harde uithaal in het begin bracht een opleving, maar hij verloor uiteindelijk terecht van het YouTube-kind - dat zelfs leek in te houden. Kortom: het viel tegen. Ook dat is in de bokswereld niets nieuws.


Paul heeft wel gevoel voor show. Hij bokst in een glitterend outfit van een miljoen. Hij komt op in een gifgroene lowrider. Tyson kwam lopend op in een simpel zwart gewaad. Dat verschil is tekenend. Paul versloeg een oude man. "Zoek iemand van je eigen leeftijd", zeg je dan. Je kunt erover fantaseren wat er was gebeurd als Paul had gevochten tegen een jonge Tyson. Voormalig kickbokser Remy Bonjasky heeft wel een idee: "Dan zou Mike na de partij gearresteerd worden voor moord."


 

II.

Timothée Chalamet sprak bijna een uur over Bob Dylan en dat stelt me iets gerust over de aankomende film A Complete Unknown, waarin hij de zanger speelt. Uit het interview met Apple Music blijkt dat Chalamet nog maar een paar jaar geleden in aanraking kwam met Dylan. Maar zoals dat gaat, raakte zijn muziek hem als de bliksem en is ook de acteur nu een nederige discipel in de Kerk van Bob. Bij mij begon het met Mr. Tambourine Man, bij Chalamet begon het met Ballad of a Thin Man.


Chalamet stelt zich nederig op. Hij vertelt dat hij Dylan in de film niet probeert te kopiëren. Het is een interpretatie. "Ik maakte me minder zorgen over hoe Bob een bagel zou eten", zegt hij. "Het belangrijkste was dat ik de uitstraling zou vangen. Als je de echte Dylan wil zien, kijk je maar naar opnames van hem."


De film gaat over Bob Dylan die begin jaren ’60 aankomt in New York. Het vertelt hoe zijn carrière een vlucht nam, maar schetst tegelijk een portret van de artistiekelingen in Greenwich Village; het startpunt van de folkmuziek. "We proberen het mysterie van Bob Dylan niet te ontrafelen", drukt Chalamet de kijker op het hart. "De filmtitel is niet voor niks A Complete Unknown."


Dylan ontmoette Chalamet nooit. Hij schreef niet eens een briefje. "Dat zou het minst Bob-achtige ding ooit zijn als hij dat wel deed", zegt de acteur. Wel keurde Dylan het script goed. Sterker nog, hij maakte aanpassingen in de tekst.


Regisseur James Mangold ging ietwat bibberig naar Dylan, vertelt Chalamet, toen hij een van zijn nummers wilde inkorten voor de film. "Ik vind het heerlijk dat hij zo nerveus naar Bob stapte en dat hij meteen zoiets had van: 'Schrap het derde, zesde en zevende couplet, die heb je niet echt nodig."



 

III.

In Noema Magazine staat een artikel waarin de schrijver zogenaamd aan een taalmodel vraagt om een toekomstbeeld te schetsen over de invloed van AI op de kunstwereld. Het niet-bestaande taalmodel antwoordt dat in 2028 blijkt dat "75 procent van de populairste AI-gegenereerde muziek op Spotify van Spotify zelf is". In dit verhaal schuift de muziekdienst zijn AI-muziek naar voren om menselijke artiesten minder te hoeven betalen.


De auteur noemt zijn artikel speculatieve fictie, maar zo onvoorstelbaar is het niet. Spotify wordt namelijk al overspoeld door AI-liedjes. Soms worden ze door makers geüpload onder bestaande artiestennamen, zodat ze op hun succes kunnen meeliften (en zo wat geld kunnen verdienen). Spotify en muziekuitgevers hebben hun handen vol aan deze 'ensloppification'.


 

PS.

Ik weet hoe bizar het klinkt, maar er kwam deze week goed nieuws uit Den Haag. De btw-verhoging op cultuur, media en sport gaat niet door. Hoewel, de verhoging wordt wel aangenomen, met de belofte hem later terug te draaien. De maatregel staat daarmee op losse schroeven, maar is nog niet helemaal van de baan.


 

De koningen van datavisualisaties op Pudding.cool onderzochten een prangende vraag: sterft het liefdesliedje uit?


 

Ik ga erg goed op dit YouTube-kanaal met de naam Video Game Weather ASMR. Er staan urenlange video’s op met beelden van regen- en stormachtig weer in games, om op de achtergrond aan te zetten.



 

Cassettebandjes zijn weer hip, maar de walkman van Sony wordt al jaren niet meer gemaakt. Er zijn nieuwe alternatieven die er - dat moet gezegd - prachtig uitzien, zoals die van We Are Rewind, maar die een stuk lomper zijn dan de apparaten die we twintig jaar geleden in onze baggy broekzakken schoven. The Verge zocht uit hoe dat komt.



 

Disney+ blijft maar nieuwe films over The Beatles pompen en mij hoor je niet klagen. Op 29 november verschijnt Beatles ’64 van regisseur David Tedeschi en producer Martin Scorsese. De documentaire gaat over het eerste bezoek van The Beatles aan de Verenigde Staten. Met opgepoetste beelden uit die tijd en nieuwe interviews met Ringo Starr en Paul McCartney.



 

10.946 is een stop-motionfilm van Daren Jannace die volledig bestaat uit tekeningen op Post-its. Hij maakte er een jaar lang dertig per dag en dan kom je uit op (ongeveer) 10.946 beelden. Het geluid is afkomstig van audio die Jannace tijdens het jaar met zijn telefoon opnam.



 

Elon Musk, moordenaar van Twitter en fanatiek Trump-supporter, heeft een plekje in de Amerikaanse overheid gekregen. Of net daarbuiten. In elk geval: hij krijgt de taak om eens haarfijn uit te zoeken waar in het overheidsbudget het mes gezet kan worden. Daar denkt 2 biljoen (dat is een bedrag met twaalf nullen, een derde van de federale begroting) te kunnen besparen.


Ondertussen is de zoveelste exodus bij X aan de gang. Het beste alternatief is Bluesky en ik merk dat die dienst er flink van profiteert. Hierbij een starterspakket van Nederlandse journalisten om te volgen.


 

Half-Life 2 bestaat twintig jaar (!) en dat viert ontwikkelaar Valve met een documentaire van twee uur, waarin oud-ontwikkelaars vertellen over de totstandkoming van de game.





 

Je las mijn weblog van 11 tot en met 17 november 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

Bijgewerkt op: 13 nov.

View of the Douro towards Porto
I.

Ik schrijf deze nieuwsbrief op mijn telefoon vanuit mijn Airbnb in Porto, waar de herfst nog even uitgesteld wordt door de warme zon die ons naar terrassen en caipirinhas leidt. In een kathedraal was ik eindelijk weer eens onder de indruk van ChatGPT. Een foto van willekeurige bijbelvoorstellingen op de muur maakte van het taalmodel een culturele gids.


We bekeken de doop van Jezus Christus in de Jordaan, wist ChatGPT. “Dit tafereel is een populaire scène in kerken omdat het het begin van Jezus' openbare optreden markeert en het belang van de doop in het christendom onderstreept.”


Onze robotgids gaf zelfs uitleg over de schaal die toevallig nog onderaan de foto te zien was. “De schaal of het bekken onder de reliefscène lijkt een doopvont te zijn, wat de symboliek versterkt: het is een plaats waar gelovigen het sacrament van de doop kunnen ontvangen, zoals Jezus dat deed.”

Niet slecht toch? Ik liet ook nog wat muurschilderingen met Latijnse teksten vertalen en in context plaatsen. Deze werken zijn beroemd en meeslepend zoals topstukken in een museum, toch pikt AI de religieuze symboliek op die me anders was ontgaan.



 

II.

Op Netflix staat de documentaire The Remarkable Life of Ibelin. Over een Noorse jongen met een terminale spierziekte, die steeds minder van zijn lichaam kan bewegen en steeds langer achter zijn computer verdwijnt om de onlinegame World of Warcraft te spelen. Zijn ouders geven hem ruimte maar het knaagt wel: hij zal nooit weten hoe het is om verliefd te zijn, om vrienden te maken en om van betekenis te zijn in het leven van anderen.


Nadat Mats Steen op 25-jarige leeftijd overlijdt, plaatst zijn familie een afscheidsbericht op zijn blog. Vervolgens krijgen ze een vrachtlading mails terug. Allemaal van mensen die Mats via World of Warcraft heeft leren kennen. Want daar leefde hij een sociaal bestaan, hielp hij anderen en werd hij zelfs verliefd op een Nederlandse studente die hij nooit in het echt zag.


De film reconstrueert zijn geheime leven aan de hand van bewaarde logboeken van zijn chatberichten. Dat is fraai gedaan met levendige animaties in de houterige World of Warcraft-graphics. In het spel stond Mats bekend als Ibelin, een detective en womanizer. Daar was hij niet gebonden aan zijn rolstoel, hij kon gaan en staan waar hij wilde. Zijn ziekte zat hem niet in de weg om vriendschappen aan te gaan, al vertelde hij lange tijd aan niemand dat hij steeds verder achteruit ging.


Voor iedereen die ooit deel heeft uitgemaakt van een online community zal het verhaal bekend voorkomen. The Remarkable Life of Ibelin laat de mooiste kant van het internet zien. Het brengt gelijkgestemden van over de hele wereld bij elkaar. Wie je ook bent en waar je ook vandaan komt, online bestaat er voor elke niche een groep enthousiastelingen. Die kan net zo betekenisvol zijn als de offlinewereld. Hou het maar eens droog als je deze film kijkt.



 

III.

Jaws, Star Wars, Jurassic Park, Indiana Jones, E.T., Close Encounters of the Third Kind. De lijst van films die componist John Williams met zijn muziek naar een hoger niveau heeft getild gaat nog wel even door. Nu de beste man in de negentig is, verdient hij eindelijk wel eens een eigen documentaire, zal Disney gedacht hebben. Die staat nu online op Disney+: Music by John Williams.


Verwacht een overzicht een viering van zijn werk in vogelvlucht, waarbij krengen uit de pap worden gevist. Zo spreekt Williams over de vijf beroemde tonen uit Close Encounters of the Third Kind, waarin aliens de aarde bezoeken. "Ik vind dat het iets spiritueels heeft", zegt hij over de klanken. Met de laatste noot die niets afsluit, maar juist opent. "Het is als een zin die eindigt op de woorden 'of', 'en' of 'maar'."


De magie van muziek is niet uit te leggen. Williams vindt het nog steeds lastig om over de dood van zijn eerste vrouw (in 1974) te praten, maar schreef na haar overlijden wel een vioolconcert voor haar. Waar hij geen woorden voor vindt, drukt hij uit met zijn handen. Dat is zo mooi om te zien: de 92-jarige Williams die achter zijn piano gaat zitten en de prachtigste stukken speelt alsof hij niet eens de helft van zijn leeftijd heeft.


Ook mooi is dat zijn bromance met Steven Spielberg duidelijk naar voren komt. Zonder elkaar waren ze misschien nooit zo succesvol geworden. Spielberg herinnert zich de muziek voor Raiders of the Lost Ark op het moment dat Indiana Jones in de slangenkuil valt. "Johnny gaf individuele slangen hun eigen muziek", zegt hij. Dat is niet grappend bedoeld en misschien wel de beste poging uit deze film om het genie van Williams uit te leggen.


PS.

Het is nog altijd wachten op een nieuw video-essay van Tim Rogers. Het is twee jaar geleden dat zijn fantastische video over het Japanse spel Boku no Natsuyasumi verscheen. Hij zette recent 36 van zijn favoriete Xbox 360-games op een rij en dat is ook weer genieten, maar alsjeblieft Tim, kom met een nieuwe Action Button-review.



 

Als je vroeger het geluk hebt gehad om door boeken van Richard Scarry te bladeren, zal dit essay van Chris Ware over de wonderlijke, getekende dierenwereld je bevallen.


"The more one looks at his work, the more one sees how the European daily grocery trip, the walk to a nearby shop or tradesman’s guild, the tiny apple car fit for a worm are not part of the blowout-all-in-for-oneself-oil-fueled-free-for-all toward which America was barreling in the late 1960s."


 

Je las mijn weblog van 4 tot en met 10 november 2024. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

bottom of page