Deze week 4/35

99. De glimmende duivels van Nick Cave

Bijgewerkt op: 2 feb

Felsen Kammern (Rock-Cut Chambers) (1930), Paul Klee

I.

Het valt direct op hoe het goud glimt op de keramieken beelden van Nick Cave. En hoe fel de roodgekleurde delen zijn. In zeventien werken vertelt Nick Cave het levensverhaal van de duivel. Als kind poseert de gehoornde jongen met een aapje, als oude man danst hij zijn laatste dans. Tussendoor vertrekt hij naar een oorlog, keert hij gehavend terug, en slacht hij zijn kind. Uiteindelijk smeekt hij om vergeving. De duivel smeekt om vergeving, hoe meer Nick Cave wil je het hebben?

In de film This Much I Know To Be True uit 2022 laat Cave vroege versies van de beelden zien. Ze zijn nog niet geglazuurd, laat staan beschilderd. Maar het concept is al uitgevoerd, het verhaal zit in zijn hoofd.

Omdat Cave een chronologisch verhaal vertelt, sjok je keurig in een rij mensen langs de sculpturen. In de ruimte daarnaast zendt museum Voorlinden een interview uit met de kunstenaar. "De Duivel gaf me een soort vermomming", zegt Cave. "Op het moment dat ik ze maakte wist ik het nog niet, maar het was een manier om tot bepaalde realisaties te komen over dingen die in mijn leven gebeurden. Ik was de Duivel dus nooit, maar uiteindelijk wel heel erg." Je herkent Cave het meest in het beeld The Devil In Remorse. Zwart pak, lange haren naar achteren gekamd.

De expositie The Devil: A Life is nog tot 9 maart in Voorlinden te zien. Ik vind het een aanrader, maar ik ben liefhebber van Nick Cave. Jaloersmakend hoe iemand die prachtig schrijft en componeert, ook nog een fraaie serie keramieken beelden in zich heeft. Wonderschone duivelkitsch.

II.

Meer MTV en jaren negentig dan Tom Green wordt het bijna niet. Voordat alle YouTube-kanalen en Jackass het deden, liet Green zich in het openbaar filmen terwijl hij absurde en gore stunts uithaalde. Hij schilderde porno op de auto van zijn vader, die dan maar met de bus besloot naar werk te gaan. Vervolgens haalde Tom Green hem met de slutmobile op bij de bushalte, tot grote schaamte van zijn vader en hilariteit van de omstanders - en kijkers thuis.

Green hing lappen vlees aan zijn hoofd, liet zich gaan op een dode eland en sloopte meer dan eens zijn eigen tv-studio’s. Je haatte hem of je hield ervan. En ja, ik zag zijn programma’s als jonge puber, precies op de juiste leeftijd om te waarderen dat iemand met de meest walgelijke acties wegkomt.

Je moet het onderwerp van een documentaire nooit de regie geven, zegt Green in zijn recent verschenen film This Is The Tom Green Documentary. Dan kun je het verleden namelijk witwassen. Dat doet hij als regisseur vervolgens ook. De documentaire is een amusante maar kritiekloze aaneenschakeling aan de greatest hits waar Green nog steeds op teert. De laatste jaren is er niet zoveel rond Green gebeurd. Misschien omdat er twintig jaar geleden iets meer ruimte was voor zijn manier van shockeren en provoceren. Misschien omdat hij zelf iets rustiger is geworden. Misschien omdat hij het tegenwoordig iets te vaak heeft over UFO's.

Amazon Prime Video vindt het in elk geval tijd voor een Greenaissance. Deze week verscheen niet alleen zijn documentaire, maar ook een comedyspecial (waarin hij eveneens vaak terugvalt op verwijzingen naar oude successen). En er is een vierdelige serie over hoe Green Hollywood de rug toekeerde, nadat dat wellicht andersom gebeurde, door terug te gaan naar zijn geboortegrond in Canada. Daar begon hij een nieuw leven op dat haaks staat op zijn tijd in de spotlights: met twee ezels op een boerderij.

PS.

Dit is een geweldig essay van Bas Heijne waarin hij langs het boek The Extinction of Experience en de film Babygirl laveert om het punt te maken dat we ons best wat meer kunnen afzetten tegen Big Tech. "We kijken liever op een scherm naar iemand die kookt dan dat we zelf koken, we kijken liever geile porno dan dat we op zoek gaan naar ongemakkelijke seks. Sowieso kijken we het liefst naar anderen, uren per dag. We laten ons innerlijk vullen met beelden omdat we onze gevoelens hebben uitbesteed aan apps die beloven ons nog beter te maken."

Is dit het beste idee ooit voor een Chrome-extensie? TabBoo voegt willekeurige schrikmomenten toe aan de websites waar je eigenlijk niet wil komen maar wel steeds komt, zoals Facebook. Zo leer je het wel af.

Botsbotsbots is een online spel waarin je vijf robots probeert te overtuigen dat jij geen mens bent. Maker cnnmon noemt het een omgekeerde turingtest. De game werkt met een versie van ChatGPT.

Ondertussen komt The Author's Guild (de grootste en oudste organisatie voor schrijvers van de Verenigde Staten) met een nieuw certificaat voor boeken. "Human Authored betekent dat de tekst van het boek geschreven is door een mens en niet is gegenereerd door AI", meldt de organisatie. "Met uitzondering van minimale, triviale inzet, zoals AI-toepassingen die controleren op spelling en grammatica of helpen bij brainstormen en onderzoek." Dit lijkt mij de omgekeerde wereld, maar goed.

The Veils is terug. De band houdt het ditmaal klein en intiem met wat strijkers en veel pianowerk. Asphodels is het eerste album van 2025 dat op repeat staat.

Er komt een nieuwe Pebble-smartwatch van de originele maker Eric Migicovsky. Ik ben wel klaar voor een goedkoper en funky alternatief voor de Apple Watch. De Pebble Time was jaren geleden mijn favoriet, daarna kwam het Pebble-merk in handen van Fitbit en toen Google en verscheen er geen nieuw model meer. De nieuwe smartwatch krijgt weer een e-ink-scherm, een lange accuduur en fysieke knoppen, belooft Migicovsky op zijn website.

De Fingerdama is een kleine versie van de Japanse Kendama, waarmee je een bal aan een touwtje op een houder probeert te slingeren. Ziet eruit als een heerlijke fidget. Nu op Kickstarter.

Je las mijn weblog van 27 januari tot en met 2 februari 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag in je mailbox te ontvangen.

98. Schetsen en sculpturen in De Kunsthal

Bijgewerkt op: 26 jan

Corcoran Sculpture Gallery, Joseph Pennell

I.

In De Kunsthal is nog een week een tentoonstelling rondom Aimée de Jongh te zien. De bekendste tekenaar van ons land heeft met haar bewerking van Lord of the Flies (terecht) een enorm internationaal succes te pakken. In Rotterdam hangt origineel inktwerk naast de uiteindelijke versies van alle hoogtepunten uit het boek. Je ziet de blauwe schetslijnen nog maar het valt toch op hoe trefzeker De Jongh tekent.

Er zijn ook hoekjes ingericht voor de graphic novels Zestig lentes en mijn favoriet: Dagen van zand. Ik liggen wat opengeslagen schetsboekjes op glazen tafels, waarvan ik er graag iets meer van had gezien. Dat is toch het meest intieme en rauwe werk wat je kunt bekijken. Het zijn ongefilterde, onuitgewerkte ideeën op papier. Ze nam de schetsboekjes mee naar het Griekse Lesbos, waar ze door NRC naar een vluchtelingenkamp werd gestuurd om journalistieke reportages te maken. Je mocht er niet fotograferen dus tekende ze wat ze zag. Mensen, omgevingen en verhalen. Te zien en te lezen in De Kunsthal, prachtig.

Naast werk van De Jongh heeft het museum tot 9 februari een verdieping vrijgemaakt voor de sculpturen van de Britse kunstenaar Thomas J Price. Je hebt zijn werk vast al eens zien staan voor Rotterdam Centraal: het grote bronzen beeld van een jonge zwarte vrouw op een paar Nikes, met de handen in haar zakken. Dat is het mooie aan zijn beelden. Ze zijn helemaal matzwart, -wit of van glimmend goud, maar ze vertegenwoordigen eens de moderne in plaats van de klassieke mens.

"Ik ben geïnteresseerd in de manier waarop we identiteit aflezen uit sculpturen", zei Price in oktober tegen de Volkskrant. "In kunst uit de oudheid kunnen we figuren herkennen aan hun attributen; zoals Hermes aan zijn sandalen met vleugels. Zo denk ik ook na over de kleding en accessoires van mijn personages. Wat gebeurt er als een personage casual gekleed is? Een telefoon vertelt ook iets over iemand. Ik maak meestal figuren die alleen zijn, maar een telefoon is een soort portaal, dan ben je niet meer alleen."

II.

Ik droomde deze week over een grote uil. Hij zat eerst op de schutting en toen ik later weer keek zat hij op de schuur. Hij keek me recht in de ogen. Misschien betekent het niets, want die vogels zijn nooit wat ze lijken, maar het kan best iets te maken hebben met mijn overmatige inname van alles wat met alles wat met David Lynch te maken heeft. Hier een selectie:

Laura Dern schrijft misschien wel het mooiste artikel. Ze publiceerde een persoonlijke brief in de Los Angeles Times, gericht aan de regisseur. "You have forever transformed all of art, be it film or music or painting or cartoons or giving the weather report — all of it became a space for dreaming."
Kyle MacLachlan prijst de moed van Lynch om altijd zijn gevoel te blijven volgen. "At some point I know he said, 'I'm just gonna follow my creative intuition.' And that's not easy. You think about it as an artist — and using myself — I'm much more comfortable compromising, or perhaps questioning, my own instincts." Mooie lezing. Wie durft dat nou?
Medebedenker van Twin Peaks Mark Frost en een deel van de cast halen op The Guardian herinneringen op aan het maken van de serie en aan de regisseur. Bonustip van mij als je meer over het maken van Twin Peaks wil weten is het boek Reflections: An Oral History of Twin Peaks van Brad Dukes.
Peter Bogert schrijft in zijn filmnieuwsbrief uitgebreid over David Lynch, door hem "moderne Renaissanceman" genoemd, aan de hand van drie van zijn films.
Op Lynchian.com worden verhalen en eerbetonen verzameld van mensen die ooit met Lynch te maken hebben gehad.
Fix Your Heart or Die: The Startling Empathy of David Lynch. Een ouder artikel, meer dan de moeite waard. Niet lezen als je nooit Twin Peaks hebt gezien, want er staan megaspoilers in.
De nieuwste podcastaflevering van St. Paul's Boutique staat volledig in het teken van David Lynch. Onze dj spreekt met onder meer regisseur Jeroen Houben, dj Joost van Bellen en NRC-journalist Thijs Schrik over de impact van de kunstenaar op hun levens. (Ook hierin een spoiler voor Twin Peaks).
De komende week draaien de betere filmhuizen weer werk van Lynch. Grijp je kans om bijvoorbeeld Blue Velvet, Mulholland Drive of Lost Highway op het witte doek te zien.

III.

Blood on the Tracks is vijftig jaar oud. Ik vind dat een van Bob Dylans mooiste albums. Er staan van die mooie beelden op. Meteen in de eerste regels van Tangled Up In Blue:

Early one morning the sun was shining I was laying in bed Wondering if she'd changed at all If her hair was still red

En in Simple Twist of Fate:

He woke up, the room was bare He didn't see her anywhere He told himself he didn't care Pushed the window open wide Felt an emptiness inside To which he just could not relate Brought on by a simple twist of fate

Ik vind Dylan vaak op zijn best als hij zingt dat het goed gaat, terwijl het niet goed gaat. Op Blood on the Tracks doet hij dat vaak, maar het nummer Most of the Time (verschenen op Oh Mercy in 1989) is dat uitgangspunt uitgevoerd tot in perfectie.

PS.

Elon Musk trok alle aandacht naar zich toe tijdens de inauguratie van Donald Trump. Al de hele week wordt gediscussieerd over zijn gestrekte arm. The Hollywood Reporter is eruit: soms is een nazigroet gewoon een nazigroet.

Ik gebruikte deze week dit tooltje om al mijn berichten van X te halen. Simpel en gratis.

Craig Mod schrijft in zijn onvolprezen maandelijkse blog Roden over zijn haat-liefdeverhouding met sociale media. "Moderne sociale media liggen zo ver af van wat die omgekeerd chronologische tijdlijn in 2007 was, dat het een waanidee is om ze nog hetzelfde te noemen", schrijft hij. Voor hem gaan sociale media om het delen van die ergens anders zijn gemaakt. Sociale media zijn volgens hem niet "de plekken waar kunst wordt gemaakt".

Mooi onderonsje dit, van Wende en Abel. Ze speelden een cover van Shallow uit A Star Is Born bij Bar Laat. In het Nederlands krijg je dan iets als Schaduw.

Abel gaf overigens nog vijf boekentips op de website van boekhandel Athenaeum. "Ik denk dat het gezond is om af en toe een dik, oud en intimiderend dik boek te lezen waar je bang voor bent. Dat is goed voor de ziel."

Twee Nederlandse regisseurs zijn met hun korte films genomineerd voor een Oscar. Ze zijn allebei online te bekijken.

Ik ben geen robot van Victoria Warmerdam gaat over een vrouw die er niet in slaagt een CAPTCHA-test te maken.

En Wander to Wonder van Nina Gantz gaat over drie poppen die de hoofdrol speelden in een kinderserie. Als hun maker overlijdt, blijven zij achter in de studio. Ze worden hongerig en raken in verval, maar ze blijven wel nieuwe afleveringen maken. Die worden almaar vreemder.

Je las mijn weblog van 20 tot en met 26 januari 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

97. Catching the big fish

Bijgewerkt op: 19 jan

I.

David Lynch is er niet meer. Het overrompelde me, je kunt niet onderschatten hoe uniek zijn stem in de serie- en filmwereld was. Hij toonde de schoonheid van het verval en het verval van de schoonheid. Je kan wegdromen in zijn nachtmerries en je klampt je vast aan het ongrijpbare.

Je houdt van het werk van Lynch of je staat er niet voor open. Een middenweg is er niet. In Catching The Big Fish, zijn autobiografische zelfhulpboek, schrijft Lynch waarom het absurd is dat hij als regisseur zou moeten uitleggen waar zijn films over gaan. "Mensen hebben soms moeite om een film te begrijpen", schrijft hij. "Maar ik denk dat ze meer begrijpen dan ze denken. Want we zijn allemaal gezegend met intuïtie - we hebben de gave om dingen aan te voelen."

De films van Lynch kunnen abstract voelen, maar het is volgens de maker zelf niet nodig om ze uit te kunnen leggen. "Mensen verlangen ernaar om er intellectuele zin aan te geven, om het in woorden om te zetten. Als dat niet lukt, voelt dat frustrerend. Maar ze kunnen in zichzelf een uitleg vinden, als ze het toestaan."

David Lynch was spiritueel. Op YouTube wemelt het van de video's waarin je hem vol passie kunt horen vertellen over creativiteit en het vinden van ideeën. Ik kan je aanraden om daar naar te zoeken, het is oneindig inspirerend. Volgens hem zijn ideeën overal, als vissen in de zee, je moet slechts weten hoe je ze vangt.

Hij was kunstenaar in de puurste vorm. In achter-de-schermen-beelden op de set van Twin Peaks: The Return bemoeit hij zich met hoe donker het zwart in beeld moet zijn. Vol passie legt hij de schilder uit waarom het zo belangrijk is dat het donker genoeg is. Alles telt in het werk van Lynch, donker is nooit zomaar donker. In het boek Lynch on Lynch legt hij uit dat zwart diepte bevat. "Je kunt er in gaan. Dan begin je te zien waar je bang voor bent. Dan zie je waar je van houdt en wordt het als een droom."

Het was een zwarte dag toen Lynch overleed. Ik kan de precieze tint niet omschrijven, maar ik voel het wel.

PS. Ik schreef na het overlijden van David Lynch deze necrologie voor NU.nl.

II.

Op een koude en donkere weekenddag bezocht ik Nosferatu van regisseur Robert Eggers. Zijn eerdere werken The Witch en The Lighthouse mag je niet missen. Zijn nieuwste film is een hervertelling van Bram Stokers boek Dracula, in de uitvoering van de film Nosferatu, eine Symphonie des Grauens uit 1922. Dit is een echte hervertelling die heel trouw blijft aan zijn bronnen. Heb je ooit het verhaal van Dracula gehoord of gezien, dan verrast deze versie je niet.

Eggers kiest wel iets meer voor de folkloristische weergave van de vampier uit Nosferatu, als de demoon die naar elke plaats die hij bezoekt een dodelijke plaag meeneemt. Het is dan ook zoals Elise van Dam in het Parool schrijft: "Dat je in zijn Nosferatu desondanks een reflectie kunt zien op de periode van de covidpandemie, is precies wat dit soort steeds opnieuw vertelde verhalen zo sterk maakt: ze werken als een prisma. Elke tijd waarin ze opnieuw verteld worden werpt er zijn eigen licht doorheen, wat net weer anders breekt."

Ga vooral naar Nosferatu vanwege de manier waarop de gothische horror in beeld is gebracht. Als de deuren van het kasteel van graaf Orlok voor het eerst open zwaaien en je het contour van de vampier in de verte ziet staan, lopen de rillingen even over je rug.

PS.

De prijs voor De Meest Waardeloze Manier Van AI-gebruik van deze week gaat naar... modetijdschrift Harper's Bazaar. Thomas Heerma van Voss zag dat Harper's Bazaar zijn roman Het archief had opgenomen in een lijstje met de beste vijf Nederlandse boeken. Hij zal enigszins vereerd zijn geweest, tot hij een omschrijving las die totaal niet leek op de inhoud van zijn boek. Dit moest wel het werk zijn van ChatGPT. Harper's Bazaar stak zijn kop in het zand, maar paste de tekst zonder verdere rectificatie aan. "Het zijn allemaal stappen waarmee de waarheid nog verder wordt uitgehold", schrijft Heerma van Voss over het voorval. "Een proces dat wereldwijd al vreselijke gevolgen heeft. En zo struikelen mensen alsmaar verder, de ondergang tegemoet."

Op deze website worden foto's van Amerikaanse bowlingbanen verzameld. De fotograaf is Kevin Hong, zelf bowlt hij ook. Door de jaren heen fotografeerde hij 140 bowlingbanen in 25 Amerikaanse staten en een paar in Canada.

Ik was niet bekend met de Amsterdamse artiest Cero Ismael, maar ik stuitte op deze video van zijn nieuwe nummer DRIVING ROUND LOOKING FOR UNKNOWN en was meteen geïntrigeerd. Heerlijk bizar werk, zeg.

Voor wie in de geschiedenis van Nokia wil duiken is er nu het Nokia Design Archive. Een extreem gedetailleerd overzicht van Nokia-telefoons door de jaren heen, geselecteerd door de Finse Aalto-universiteit. Met informatie, plaatjes en video's van 1990 tot 2017. Een niche van een niche en vrij overweldigend, maar lekker dat dit bestaat.

Nick Cave gaat bij de Britse modeontwerper Bella Freud op de bank liggen voor haar podcast Fashion Neurosis. Altijd prettig om naar Cave te luisteren. Nu gaat het zo'n 80 minuten over kleding, chaos als vijand van creativiteit, zwemmen in koud natuurwater en nog veel meer.

Je las mijn weblog van 13 tot en met 19 januari 2025. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.