36. De Jeff Bezos-roeiboot

Abonneer je gratis op mijn nieuwsbrief en ontvang deze blog elke week vanzelf in je mail!

Beeld: Midjourney.

I.

Het YouTube-algoritme kwam met de video Jeff Bezos Rowing Boat. Op de afbeelding lijkt het een NFT, maar nee, dit is echt een roeiboot die lijkt op het gezicht van Amazon-oprichter Jeff Bezos. Het is de beste video die ik in lange tijd heb gezien.

Deze maker, die werkt onder het alias Bobby Fingers, is in de eerste plaats een vakman. De video lijkt misschien een meme, en dat is het, maar veel beter gemaakt dan nodig. Deze model- en prothesebouwer heeft duidelijk jarenlange ervaring. Het maakproces van deze Jeff Bezos-boot is al de moeite van het kijken waard.

Maar dan blijkt Bobby Fingers ook nog een enorm droogkomisch talent te hebben en simpelweg de gave om kwalitatief hoogwaardige video's te maken. Dit is pas zijn vierde volledige YouTube-video, na filmpjes waarin hij diorama's maakt van de arrestatie van een dronken Mel Gibson, een houdgreep van Steven Seagal en Michael Jackson met verbrand haar. Ik wist niet hoe snel ik op abonneren moest klikken.

---

II.

De wildste achtbaanrit in de techindustrie vind je bij OpenAI: als ChatGPT-maker een van de spannendste bedrijven van het moment. Vrijdagavond werd oprichter en CEO Sam Altman ontslagen. Met harde woorden van het bestuur, dat zei "geen vertrouwen meer te hebben in zijn vermogen om leiding te geven aan OpenAI".

Niemand zag het aankomen, ook Altman zelf niet. Hij stond afgelopen week nog gewoon namens OpenAI als spreker op verschillende podia. Tot hij vrijdag werd opgepiept om op stel en sprong in te loggen bij een Google Meet. Daar trof hij het hele bestuur minus medeoprichter Greg Brockman. In dat gesprek hoorde Altman dat hij was ontslagen en dat het bedrijf dat snel wereldkundig zou maken.

Niet veel later werd Brockman voor een Meet van het bestuur uitgenodigd, waar hij hoorde over de coup. Dat viel blijkbaar verkeerd: Brockman stapte uit het bestuur. "Op basis van het nieuws van vandaag stop ik ermee", schrijft hij op X. Altman en Brockman spraken direct met investeerders en vrienden en waren van plan een nieuw bedrijf te starten.

Binnen OpenAI zou geschokt op het vertrek van de twee medeoprichters zijn gereageerd. Een aantal medewerkers zou hebben uitgesproken achter Altman en Brockman aan te gaan als zij een nieuw bedrijf zouden oprichten. Dat zou veel chaos opleveren bij OpenAI.

En toen volgde een nieuwe plottwist. Het bestuur van OpenAI zou tóch weer in gesprek zijn met Altman en Brockman, nadat investeerders daarop aanstuurden. "Sam Altman die na een dag terugkeert naar OpenAI doet me denken aan Steve Jobs die terugkeerde naar Apple na 12 jaar, maar dan voor de TikTok-generatie", las ik op X.

Altman is nu tijdelijk opgevolgd door technologiedirecteur Mira Murati. Des te opvallender dat ze Altman een hartje op X stuurde nadat hij, als reactie op alle steun vanuit het bedrijf, schreef: "Ik hou zoveel van het OpenAI-team".

Het is op het moment volstrekt onduidelijk wie er in dit techdrama bij welk kamp hoort (zelfs binnen OpenAI), wat er precies gebeurd is en hoe het nu verder moet. Kortom: smullen!

---

III.

Ik ben deze week verslingerd aan Cat Power Sings Dylan. Zangeres Cat Power speelt het legendarische Bob Dylan-optreden na dat bekend werd als het Royal Albert Hall Concert. Dat concert vond in 1966 plaats in de Free Trade Hall in Manchester, maar vroege bootlegs hadden de verkeerde titel, waardoor we nu allemaal denken dat het in de Royal Albert Hall was.

Dit was het concert waar Dylan er na een akoestische eerste helft een band bij haalde voor een elektrische tweede helft. Daar haalde hij de woede van bezoekers mee op de hals. Ze vonden hem een verrader, een sellout. Een van hen riep "Judas", waarop Dylan zei: "I don't believe you". Daarna verzocht hij zijn band om Like a Rolling Stone "fucking loud" te spelen.

Zo makkelijk is het niet om een goed coveralbum te maken. Maar het is Cat Power gelukt. Ze maakt de nummers van Dylan eigen, maar dwaalt niet al te veel af. Ze volgt dezelfde setlist als Dylan in Manchester 1966, maar nam de nummers wel op in de Royal Albert Hall. Voor een livepubliek. Een van de bezoekers was iets te vroeg met zijn "Judas", op dit album namelijk te horen voor Ballad of a Thin Man. "Jesus", antwoordt Cat Power.

---

IV.

Sevilla is een mooie stad, zeker in deze tijd van het jaar. 24 graden met zon is prima om van jezelf van het ene terras naar het andere te verhuizen. De keuze in tapas is zo overvloedig dat je goed moet zoeken om twee keer hetzelfde te eten. En alles smaakt goed, maar sommige dingen nog beter. De barbecue brioche Iberico-varken bij Catalina La Barra. Of de ossenstaart op focaccia bij El Pasaje.

Neem zeker ook een kijkje op Plaza de España, al is het maar omdat er een scène uit Star Wars: Episode II - Attack of the Clones is opgenomen. Wie weet loop je in de stad nog twee keer Eugene Levy (American Pie, Schitt's Creek) tegen het lijf, omdat hij er zijn nieuwe reisserie The Reluctant Traveller opneemt. En mocht je de kans hebben: ga naar Sevilla FC als ze de derby spelen tegen Real Betis.

Korte fotoserie van vorig weekend.

---

PS.

Het nieuwe album van The Smile (Thom Yorke, Jonny Greenwood en Tom Skinner) verschijnt op 24 januari 2024. Twee maanden later staat de band in AFAS Live. Dat is zijn van die dingen waar je je in de donkere maanden aan vast kunt klampen. Er is ook alvast een nieuw nummer, Wall Of Eyes, met een clip van regisseur Paul Thomas Anderson.

---

Het laatste Outkast-album komt uit 2006. Na 17 jaar is Andre 3000 terug met een nieuwe soloplaat: New Blue Sun. Geen hiphop, maar meditatieve muziek met in de hoofdrol een grote fluit. Hij zou niet meer weten waar hij op zijn leeftijd over moest rappen, zegt Andre 3000 in een openhartig en vermakelijk gesprek met GQ. Of, zoals de titel is van het eerste nummer op de plaat: I swear, I Really Wanted To Make A "Rap" Album But This Is Literally The Way The Wind Blew Me This Time. Geslaagd experiment, wat mij betreft.

---

Soms weet je pas dat je iets wil als je het ziet. De trailer van Pokémon Congierge ziet eruit als een heerlijke vakantie in stop-motion. Eind december op Netflix.

---

Je las mijn weblog van 13 tot en met 19 november. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

35. Het Nederlandse internet begon met een groep kwajongens

Beeld: Midjourney.

I.

Mijn oud-collega Maarten Reijnders heeft een nieuw boek geschreven, waar ik erg van heb genoten. In De hackers die Nederland veranderden volg je een groep jonge hackers die uiteindelijk de internetprovider XS4ALL zullen oprichten. Je leest niet alleen razend spannende avonturen, je krijgt direct een goed beeld van de opkomst van het internet - en de frictie die dat met zich meebracht.

Het begon allemaal in de jaren tachtig, toen tieners er een sport van maakten om computers te kraken. Er waren nog geen wetten die dat verboden. De hackers bedachten allerlei creatieve manieren om binnen te komen. Veelal bij bedrijven en universiteiten, want in het begin waren alleen zij aangesloten op het wereldwijde netwerk van computers.

Voor wie het niet (meer) weet: vroeger kwam je op een computernetwerk via een telefoonlijn. In het boek lees je daarom verhalen van jongens die dure kosten omzeilden door speciale pieptonen te versturen. Zo konden ze gratis inbellen - of verbaasde Amerikanen opbellen die ineens Nederlanders aan de lijn kregen.

Het boek gaat over buitenbeentjes die precies weten hoe computers werken en daarom voorlopen op de rest van de wereld. Deze groep Nederlanders had grote idealen. Iedereen ter wereld kan gemakkelijk met elkaar praten en alle informatie moet gratis beschikbaar zijn. "Computernetwerken kunnen de menselijke samenleving vooruit helpen", schreef hacker Rop Gonggrijp, die als rode draad door het boek loopt. Hij begon als tiener met online belletje lellen, richtte het hackerstijdschrift Hack-Tic op en stond later aan de wieg van XS4ALL.

Heeft de komst van het internet de samenleving vooruit geholpen? Je kunt er tegenwoordig steeds vaker vraagtekens bij zetten. Ergens is een afslag genomen waardoor nu een handvol Big Tech-bedrijven de touwtjes in handen heeft. Zij hebben veel van onze persoonlijke data (en tijd) in handen en gaan daar niet al te netjes mee om. Daarnaast worstelen we met de verspreiding van nepnieuws, online haat en bedreigingen.

Hoewel Reijnders dit wel aanstipt, zakt de moed je niet in de schoenen als je zijn boek leest. Het blijft toch vooral een inspirerend verhaal, dat ontstaan van het Nederlandse internet in een tijd waarin alles kon en alle mogelijkheden open lagen. En wat ik heel leuk vind: het is zo fantastisch Nederlands. De hackers hebben namen als Rob Gonggrijp, Richard Ronteltap, Onno Tijdgat en Koen Hottentot. Je verzint het niet.

Ik besef me achteraf hoe knap Reijnders deze tijdscapsule heeft beschreven. Je volgt niet alleen een paar hackers die later XS4ALL, je waaiert in het boek bijvoorbeeld ook uit naar de hackers en hun verhalen uit het buitenland. Alles raakt elkaar. Toen XS4ALL werd opgeheven, was dat het perfecte moment om een boek te schrijven over zowel de sympathieke provider, die streed voor de privacy en veiligheid van zijn klanten, als over de Nederlandse hackersscene. Het leest als een trein, ook als je niet zo tech-savvy bent.

Beeld: Rutger Otto.

---

II.

In De hackers die Nederland veranderden komt Hack-Tic vaak aan bod. Het was het eerste Nederlandse hackerblad, of zoals de makers het zelf noemen, het tijdschrift voor techno-anarchisten.

Mooi is dat de 25 verschenen edities niet helemaal zijn verdwenen. Online staat een archief met scans van alle uitgaven. In de allereerste Hack-Tic staat al een haarfijne uitleg om telefoonlijnen om de tuin te leiden. Deze 'telefoontruuks' keren regelmatig terug.

In de zevende uitgave voelt de redactie zich geroepen te benadrukken dat informatie in Hack-Tic alleen een educatief doel heeft. "Als we een artikel plaatsen over gratis bellen in telefooncellen door het doorknippen van de aardedraad, dan is dat GEEN oproep om maar in het hele land telefooncellen te gaan saboteren", staat er. "Wij vinden echter wel dat mensen moeten weten hoe de techniek (b.v. achter het telefoonnet) werkt zodat zij ZELF hun conclusies kunnen trekken over de veiligheid van een en ander."

Hoewel Hack-Tic er ook niet altijd mee zit als de gevolgen negatief uitpakken voor bepaalde partijen. "Als grote bedrijven de dupe worden van een enkele hacker die op hun kosten naar het buitenland 'reist' over Datanet-1; ach… En als de PTT jaarwinst iets lager uitvalt? Typisch geval van jammer."

---

PS.

Robin de Puy, een van de beste fotografen van ons land, is bezig aan een serie voor de Volkskrant waarin ze Amerikanen portretteert. In tekst geeft ze uitleg over haar zoektocht. In de veertiende aflevering mooie foto's van een zes-jarig meisje uit Idaho.

---

Nico Dijkshoorn signeerde ooit een boek voor me en dacht dat ik er nog in moest beginnen. Maar ik had 'm al helemaal uit. Ik ben nu eenmaal zuinig op boeken. Als kind nog meer, toen durfde ik de pagina's nauwelijks open te slaan uit angst voor vouwen in de rug. Tegenwoordig vind ik dat je mag zien dat boeken gelezen zijn, al zou ik nooit ezelsoren vouwen of een paperback dubbelslaan.

Wired maakte een video over boekenrestaurateur Sophia Bogle. Ik noem haar een held, ze noemt zichzelf een boekenchirurg. Dat begrijp je als je haar te werk ziet gaan. Je snapt ook meteen waarom ze klanten niet laat meekijken. "Niemand hoeft te weten wat ik doe", zegt ze. Daarna richt ze zich tot de kijker. "Alleen jij krijgt het te weten."

---

De eerste foto's van de Europese ruimtetelescoop Euclid zijn wonderschoon en haarscherp. De belangrijkste missie van de ruimtetelescoop is om kosmische vergezichten vast te leggen en daarmee een gigantische kaart te maken van het heelal. Daarmee wordt onderzoek gedaan naar twee mysteries: donkere materie en donkere energie.

Beeld: ESA.

---

Na Band of Brothers en The Pacific komen producers Steven Spielberg en Tom Hanks met een nieuwe oorlogsserie: Masters of the Air. We volgen de bemanning een groep bommenwerpers tijdens de Tweede Wereldoorlog, die bekend kwamen te staan als The Bloody Hundreth. Met onder meer acteurs Austin Butler en Callum Turner. Vanaf 26 januari te zien op Apple TV+, maar er is alvast een trailer. Het leunt behoorlijk op CGI en digitaal beeld, maar ik ben benieuwd.

---

Met LEGO kun je alles maken, ook drukwerk. Roy Scholten gebruikt een zelfgemaakte LEGO letterpress, die LEGO-steentjes gebruikt om Nederlandse vogels af te drukken. Hij heeft er bijna vijftig gemaakt, dan zit zijn project erop. Ik hou ervan.

Beeld: Roy Scholten.

---

Je las mijn weblog van 6 tot en met 12 november. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

34. Pluto is een Netflix-topper, een tech-noir over robots en AI

Beeld: Midjourney.

I.

Films en series over robots en kunstmatige intelligentie gaan in de kern altijd over wat het betekent om mens te zijn. Pluto is daarin geen uitzondering. Het is de beste animéserie in jaren en eindelijk weer een echte must-see op Netflix.

Pluto is een mysterieuze scifi-thriller die zich afspeelt in een toekomst waarin mensen en robots naast elkaar leven. Als een van de meest geliefde robots ter wereld op brute wijze wordt uitgeschakeld, probeert inspecteur Gesicht te achterhalen wie daar achter zit. Al snel blijkt er een groot gevaar schuil te gaan, waardoor de levens van mens en machine op het spel staan.

In deze wereld lijken robots steeds meer op mensen. Je ziet het verschil soms niet eens. En robots hebben rechten, waardoor ze bijvoorbeeld een gezin kunnen stichten. Er zijn wel een aantal regels: zo kunnen robots geen mensen doden.

Pluto zet je aan het denken. Hoe fijn het bijvoorbeeld is dat wij als mensen gebeurtenissen kunnen vergeten, of ze op zijn minst laten vervagen. Het zou ondraaglijk zijn als we alles constant onthouden, met de pijn uit het verleden die daarbij hoort. Een robot onthoudt alles tot in detail, behalve als er moedwillig delen van hun geheugen worden gewist.

Ook boeiend is dat Pluto wordt verteld vanuit het oogpunt van de robots en hun kunstmatige intelligentie. Er zijn tegenstanders van meer vrijheden voor robots, maar dat zijn de slechteriken. Terwijl we in het echte leven juist vol inzetten op het reguleren van wat bijvoorbeeld ChatGPT allemaal kan en welke data het mag bewaren.

Er wordt bijvoorbeeld gewerkt aan een Europese AI-wet die zorgt dat we verantwoord omgaan met de technologie. Op conferenties wordt gewaarschuwd voor de gevaren van wapens die zelf bepalen wie ze beschieten. Ook dat zie je terug in Pluto: als Gesicht een doelwit wil aanvallen, vraagt hij eerst om goedkeuring bij werkgever Europol.

Het is goed dat we hier van tevoren over nadenken. Want als we robots achteloos constant menselijker maken en ze uiteindelijk emoties nabootsen, wordt het al snel verwarrend. Simpel voorbeeld: hoe reageer jij op een mens die een robothond schopt? Wij ontwikkelen eerder een gevoel voor robots dan andersom. In Pluto komt dat ook aan bod: wat betekent het als een robot huilt? Hoe gaat een machine om met verlies? En met haat?

Aan de Japanse animatieserie werd zes jaar gewerkt. Dat is te zien, want het ziet er weergaloos uit. Alleen de 3D-beelden komen niet altijd goed uit de verf en een uur per aflevering (er zijn er acht) is soms wat lang. Maar de sfeer is waanzinnig en het verhaal nog beter. Er is ruimte voor tech-noir, grote vraagstukken en voor sentimentele boodschappen. En te weinig mensen hebben het erover: kijk Pluto!

---

II.

Pluto is gebaseerd op de gelijknamige mangaserie van schrijver en tekenaar Naoki Urasawa. En die serie is dan weer gebaseerd op een verhaallijn uit Astro Boy, een serie van Osamu Tezuka. Begin jaren 2000 werd een aantal delen van Astro Boy uitgegeven in Nederland door de Belgische Standaard Uitgeverij (zij publiceren bijvoorbeeld ook Suske en Wiske). In die tijd kocht ik de pockets en raakte ik verslingerd aan de avonturen van de robotjongen.

Ik heb ze nog steeds en na wat rommelen in verhuisdozen vond ik het derde deel. Daarin staat het verhaal waarop Pluto is gebaseerd: De grootste robot ter wereld. Waar Urasawa koos voor een volwassen hervertelling met meer gelaagdheid en grote vraagstukken, is Astro Boy meer een zaterdagochtendcartoon. Met een simpeler plot. Er is een sterke robot en als die de zeven sterkste robots ter wereld verslaat, mag hij zich de sterkste noemen. Astro Boy moet hem stoppen.

Het leuke is dat Urasawa aan de kern van het verhaal niet veel heeft veranderd. Ook keren personages terug, zij het met meer achtergrond of in aangepaste versies. Heb je Pluto gezien, snor dan het originele verhaal eens op. Of kijk de animéverfilming, die staat op YouTube (deel 1 en deel 2).

Hier nog wat kreukelige fan-art (ik kon het origineel niet meer vinden, maar had nog wel deze foto):

Beeld: Rutger Otto als tiener.

---

III.

Het allerlaatste nummer van The Beatles verscheen deze week. Now And Then. Ik was aanvankelijk een beetje sceptisch. Het nummer is gebaseerd op een oude demo van John Lennon. Misschien wilde Lennon dit helemaal niet uitbrengen. Met die vraag worstelde Paul McCartney ook even, zegt hij in de korte film die samen met de single werd uitgebracht.

"Maar als ik het hem kon vragen", zegt hij. "Dan zou het antwoord zijn: "Yeah"! Hij zou het geweldig hebben gevonden."

En geweldig is het. Met behulp van machine learning werd de stem van Lennon uit de demo-opname geknipt en opgepoetst. De drums werden door Ringo Starr ingespeeld en McCartney speelt piano en gitaar. Een opname met orkest maakt het af. Op Lennons stem is nog wat ruis te horen, wellicht was dat niet te filteren. Het maakt het alleen maar spookachtiger en mooier.

Now And Then is een prachtige, nostalgische plaat. Je kan 'm na een keer luisteren al meezingen. Stukje Beatles-magie. Maar nu is het klaar, er komt echt nooit meer nieuw werk van de band. We kunnen ze nu en dan alleen nog maar missen. "And now and then I want you to be there for me. Always to return to me."

Het onvolprezen YouTube-account David Bennett Piano maakte een video over de verschillen in de originele demo van Lennon en de uiteindelijk Beatles-versie:

---

PS.

Ik ben een beetje verslaafd aan het telefoonspelletje subpar pool. Het is een combinatie van minigolf en pool in een vrolijke tekenstijl. Op variërende pooltafels probeer je alle ballen in de gaten te stoten, terwijl je uitdagingen voltooid. Er zijn portalen, ijsballen en magnetische ballen die allemaal andere speelstijlen vereisten. Van de makers van holedown trouwens, ook top.

---

Microsofts nieuwsplatform MSN heeft journalisten ontslagen en laat zijn nieuwsartikelen nu schrijven door AI. Blijkbaar heeft niemand zich vooraf afgevraagd wat er allemaal fout kon gaan. Nou, alles dus.

---

Roblox is super populair onder jongeren. In de game-omgeving bouwen mensen en merken zelf werelden en spellen, die door anderen bezocht kunnen worden. Ik werd door een Nederlandse tiener uitgenodigd om eens te komen kijken naar een simulatie van luchtvaartmaatschappij Ryanair, die hij samen met nog tientallen andere jongeren onderhoudt. Ik vloog een halfuurtje mee in een virtueel vliegtuig, terwijl kinderen om me heen in de chat schreven dat ze een bom bij zich hadden (even inloggen).

---

Ik ben nog niet begonnen aan Alan Wake 2, want er is al zoveel te spelen. Maar ik heb er enorm zin in, want deze game is me op het lijf geschreven. Net zoals deel 1 dat was, die vol zat met verwijzingen naar horrorfilms en mysterieuze series zoals Twin Peaks. Het nieuwe deel schijnt nog creatiever en bizarder te zijn. De recensies liegen er ook niet om, bijvoorbeeld die van NRC en Gamer.

---

Je las mijn weblog van 30 oktober tot en met 5 november. Abonneer je op mijn gratis nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.