top of page

Bijgewerkt op: 6 aug. 2023



In de jaren zeventig zette de Duitse regisseur Wim Wenders zichzelf met drie films op de kaart. Ze worden nu gezien als de Road Movie Trilogie: Alice in den Städten (1974), Falsche Bewegung (1975) en Im Lauf der Zeit (1976). Hoewel ze niet als trilogie bedoeld waren en ze andere verhalen vertellen, gaan ze wel over rondzwervende personages en speelt steeds Rüdiger Vogler de hoofdrol.


Van de drie zijn Alice in den Städten en Im Lauf der Zeit pareltjes en Falsche Bewegung valt er een beetje buiten. Het is de enige film van de trilogie in kleur, maar qua thema’s juist het meest kleurloos. Een frustrerend nihilistisch werk.


Samen vormen de films een tijdcapsule naar een wereld zonder constante prikkels en mobiele telefoons. Als gevolg daarvan zijn de films behoorlijk traag. Wenders laat zijn acteurs veel improviseren en de scènes op hun gemak uitspelen. "Observation is better than inspiration", zegt de hoofdpersoon van Falsche Bewegung. Wenders leeft dat advies zelf na in zijn films. Je volgt personages een paar dagen van hun leven en wat je ziet voelt nooit ingestudeerd.


Wenders had voor deze stijl geen betere cameraman kunnen wensen dan de Nederlandse Robby Müller. Over oog voor observatie gesproken. De shots zijn waanzinnig mooi gefotografeerd, vooral in zwart-wit. Müller vangt niet alleen de perfecte plaatjes, maar ook de juist sfeer. Bijvoorbeeld wanneer wanneer een man in een bus ’s nachts naar boven kijkt en we zien wat hij ziet: wolken drijven langs de maan, gezien door het dakraampje.


Als je er de tijd voor neemt, zijn dit een paar van de mooiste roadmovies die je kunt zien. Er gebeurt weinig, maar in de stiltes schuilt de schoonheid. Een open blik levert de mooiste dingen op, bewijst Müller met een overzichtsbeeld van Manhattan. Terwijl hij zijn camera rustig langs de wolkenkrabbers laat glijden, komt er plots een vogel in beeld. Müller twijfelt niet en onderbreekt zijn shot om een stukje met de vogel mee te reizen.


 

Pee-wee’s Big Adventure is een roadmovie op het andere uiterste van het filmspectrum. Het avontuur van Pee-wee begint als zijn fiets wordt gestolen en hij alles op alles zet om hem terug te vinden. In razend tempo volgen de ontmoetingen met kleurrijke figuren elkaar op en na anderhalf uur komt alles mooi bij elkaar. Strik erom.


Het is de eerste grote film van Tim Burton en dat zie je. Binnen een paar minuten heeft de regisseur een magisch realistische versie van onze wereld opgezet. Dat lukt hem in zijn beste films, zoals Edward Scissorhands en Beetlejuice.


Pee-wee’s Big Adventure stond al jaren op mijn lijst, maar de stukjes die ik had gezien schrokken me af. Pee-wee zelf is een nogal druk type met een vervelende lach en gekke maniertjes. Toen deze week Pee-wee-acteur Paul Reubens overleed, zette ik hem toch maar aan. En dat had ik eerder moeten doen. Het is een zaterdagochtendcartoon die tot leven komt, met een irritant personage van wie je gaandeweg vanzelf begint te houden.


 

Mijn vriendin speelde Journey op de PlayStation 5. Die game is 11 jaar oud maar nu nog even mooi als toen. Een perfect spel ook voor mensen die weinig ervaring hebben met games. Je kan niet dood en dankzij slim design doe je vanzelf wat de game van je verlangt.


Meekijken hoe iemand voor het eerst Journey speelt, is minstens zo genieten als zelf spelen. Al vanaf het begin zie je in de verte een berg waar je moet zien te komen. Gaandeweg krijg je meer bewegingsvrijheid en ontvouwt zich een mysterie dat je wellicht niet direct begrijpt, maar dat je dankzij de fenomenale soundtrack sowieso voelt. Hij staat op Spotify. Tegen het einde van de game ploeg je met een brok in de keel door de sneeuw.


Zoals de titel al zegt gaat het om de reis zelf. Je probeert uit te vogelen wie je bent en waarom je het avontuur doorloopt. Hoewel Journey al jaren oud is, zijn er nog steeds spelers die nieuwkomers door de wereld begeleiden en ze langs upgrades en geheimen loodsen. Mijn vriendin voelde al na een halfuurtje optrekken met een onbekende een diepgaande band. Op het einde schreven ze met voetsporen hartjes in de sneeuw.


Lang verhaal kort: speel Journey! En laat het daarna iemand anders ontdekken. Je zult door de ogen van een ander opnieuw genieten.


 

In het Brabantse dorpje Dinteloord kun je opgroeien tot een van de belangrijkste cinematografen in Hollywood, zonder dat iemand het opvalt. Hoyte van Hoytema vertelde in Zomergasten minutenlang over zijn jeugd in Dinteloord. Ook ik groeide op in het dorp, waarvan ik altijd dacht dat iedereen elkaar kende, en het bizarre is: niemand aan wie ik het vroeg had van Van Hoytema gehoord of wist dat hij daar was opgegroeid.


Hoewel hij toch zeker sinds Let The Right One In (2008) een bekende naam is in de filmwereld, prijkt zijn naam pas sinds een week op de Wikipedia-pagina van Dinteloord. Tussen namen van 'beroemdheden' die er al veel langer stonden, zoals keeper Wim de Ron en ballroomdanseres Charissa van Dipte.


Het is natuurlijk onbeduidend, want iedereen moet ergens vandaan komen, maar je gaat zo iemand toch een beetje toe-eigenen. Mogen wij Dinteloorders ook eens trots zijn dat we iemand van wereldklasse hebben voortgebracht? Doorgaans staat het dorp bekend om zijn suikerfabriek (waardoor het er vaak stinkt) en tot een aantal jaren geleden was Dinteloord het eindpunt van de snelweg. Bijna het einde van de wereld.


Het werd een mooie aflevering van Zomergasten, waarin Van Hoytema onder meer vertelde over zijn werk aan Oppenheimer. En hoe lastig het is om een film te draaien met een gigantische 70mm IMAX-camera, die herrie maakt en lastig scherp te houden is. De liefde voor film spat er vanaf.


Van Hoytema werd voor met werk al een aantal keer genomineerd voor een Oscar en verschillende BAFTA Awards. Niet slecht voor, in zijn woorden, "een bullshitter uit Dinteloord". Dat biedt hoop!

 

Het tweede seizoen van The Bear staat op Disney+. Het eerste seizoen was een van de beste dingen die ik de afgelopen jaren op televisie heb gezien (met geweldige muziek), dus heel veel zin om terug te keren naar de hectische keuken van chef Carmen Berzatto.


 

Over koken gesproken. Max Fosh waagt zich aan allerlei bizarre uitdagingen. Dit keer vliegt hij naar IJsland om een magnetroncurry op te warmen in een actieve vulkaan. YouTubers, am I right?


 

In de Volkskrant een fijn wetenschapsartikel naar aanleiding van de lezersvraag: waar eindigt het heelal? Oneindigheid is een idee dat we als mensen niet kunnen bevatten. Wat gebeurt er na ons voorstellingsvermogen? "Een verkenning van de ruimte voorbij de waarneemhorizon, waar historische kaartenmakers draken zouden tekenen."

 

Tien minuten kijken naar hoe potloden gemaakt worden in een Japanse fabriek? Met alle plezier. Even de ondertiteling aan als je wil weten waar je naar kijkt. Dit YouTube-account is sowieso fantastisch. Het neemt je mee langs allerlei Aziatische productieprocessen, van het smeden van samuraizwaarden tot het maken van rubberlaarzen. Enorm rustgevende slow-tv.


 

Je las mijn weblog van 31 juli tot en met 6 augustus. Abonneer je ook op mijn nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

Bijgewerkt op: 30 jul. 2023


Gemaakt met Midjourney.

Dus, Twitter heet nu X. Elon Musk heeft de naam veranderd en de blauwe vogel de nek omgedraaid, maar het beestje spartelt nog wat na. De app heet nu X op de telefoon, maar Twitter in de App Store. Een bericht plaatsen heet (op de meeste plekken) nog steeds tweeten. Een abonnement neem je nog steeds op Twitter Blue.


Ik sprak deze week twee marketingdeskundigen om hen te vragen wat voor effecten een merkverandering als deze kan hebben. Ik kreeg twee mensen aan de lijn die ook niet meteen begrepen waarom de naam X op stel en sprong werd doorgedrukt.


Merkveranderingen zijn van alledag, zeiden ze. Nuon werd Vattenfall, Smiths werd Lays. Doorgaans gebeurt zo'n verandering bijvoorbeeld vanwege een efficiëntieslag. Of bij de komst van een heel nieuw product dat niet meer bij de naam aansluit. Maar dat is vooralsnog niet aan de orde. "Het is wel bijzonder om dit te doen voordat je de inhoud veranderd hebt", zei een van de deskundigen. "Maar Musk is wel vaker bijzonder."

 

Dat Twitter uiteindelijk X zou worden, is geen verrassing. Elon Musk heeft er bij de overname van Twitter nooit een geheim van gemaakt dat zijn einddoel was om van Twitter "een app voor alles" te maken. Zeg maar een Westerse variant van de app WeChat. In China vormt WeChat de toegangspoort naar zo’n beetje alles wat je online kunt doen, van berichten delen naar bankieren en shoppen.


Die eerder genoemde inhoudsverandering staat dus wel degelijk op de rol. "De naam Twitter was logisch toen het nog een dienst was waarmee korte berichtjes heen en weer werden gestuurd, zoals het gekwetter van vogels", zegt Musk. "Nu kun je vrijwel alles plaatsen, zelfs uren aan videomateriaal. De komende maanden volgen uitgebreidere communicatiemiddelen en de mogelijkheid om je financiën te beheren. In dat opzicht is de naam Twitter onlogisch, dus moeten we afscheid nemen van de vogel."


Door Twitter over te nemen, hoefde Musk niet helemaal vanaf nul te beginnen met zijn app voor alles. De miljoenen gebruikers op Twitter vormen de basis voor zijn nieuwe platform. Je gaat erin mee of je haakt af. Maar gezien de levendigheid van alternatieven heeft Musk een flinke voorsprong. Instagram doet nu een kansrijke gooi met Threads, maar die app is vooralsnog onbruikbaar in Europa. (En je stapt van Elon Musk over naar Mark Zuckerberg, is dat winst?)

 

Musk is al jaren geobsedeerd door de letter X. X.com verwijst nu door naar Twitter maar was ook de oorspronkelijke naam voor Musks betaaldienst PayPal. Zijn autobedrijf Tesla heeft een Model X en zijn ruimtevaartbedrijf heet SpaceX. Zelfs de zoon van Musk heet X.


Inmiddels is het officiële Twitter-account gesloten en overgezet naar de naam X. Die was al bezet, trouwens. De Amerikaanse Gene X Hwang bezat @X sinds 2007 en zegt de Britse krant The Telegraph dat hij best bereid was om het account aan het bedrijf te verkopen. Daar dachten ze bij X anders over. Hwang ontving een e-mail van het bedrijf waarin hem werd medegedeeld dat zijn account werd overgenomen. "Ze hebben het me in principe gewoon afgenomen", zegt hij.


Het gaat allemaal verschrikkelijk moeizaam. Zelfs het verwijderen van de Twitter-letters van het hoofdkantoor ging het niet soepel. En nu is de dienst zelf een halfbakken product geworden waarvan de helft wel de naam X draagt en de andere helft nog raakt aan de merknaam Twitter. De app heeft eigen werkwoorden (tweeten, retweeten) die ineens niet meer aansluiten bij de visie van Musk. Tweets moeten we voortaan simpelweg 'berichten' gaan noemen.


Het meest bizarre? Dat die live-audiogesprekken nog Twitter Spaces heten. Het lijkt mij een schot voor open doel. SpaceX!

Gemaakt met Midjourney.

 

Als je ook nog veel meer wil weten na het zien van Oppenheimer:

 

Zomergasten is begonnen met Theo Maassen als nieuwe presentator. Zijn eerste gast was kosmoloog Thomas Hertog. Hij werkte twintig jaar met Stephen Hawking en weet zeer bevlogen over die tijd, maar ook over onder meer zwarte gaten, de oerknal, buitenaards leven en kunstmatige intelligentie te vertellen. Heel toegankelijk en breinbrekend tegelijk. Ook Oppenheimer komt nog even aan bod.


En daarover gesproken: deze week is cinematograaf Hoyte van Hoytema te gast. Hij maakte de film Oppenheimer met Christopher Nolan (en groeide op in mijn geboortedorp!).

 

Arc, een nieuwe browser voor Macs, is nu voor iedereen beschikbaar. Het werd mijn favoriete browser omdat het mijn grootste probleem oploste: tabblad-verzamelwoede. Het is veel overzichtelijker om websites onder elkaar te zetten in plaats van naast elkaar. Probeer het eens.

 

Op NRC.nl staat een geweldig spannende reconstructie over hoe in januari 2022 op Schiphol een Keniaanse verstekeling werd gevonden in het landingsgestel van een net geland vliegtuig. "Onderkoeld en buiten bewustzijn. Wie is hij, en waarom deze wanhoopsdaad?"

 

Futurama is na tien jaar terug met een nieuw seizoen. Elke week verschijnt een aflevering op Disney+. In de eerste wordt het universum van Futurama letterlijk uit en aan gezet. Knipoogje natuurlijk naar de reboot van de serie. "We’re back baby!", roept Bender. De metagrappen over de terugkeer van de show volgen elkaar in rap tempo op, terwijl de tv-wereld op de hak wordt genomen. Best leuk!


 

Wat een leuk stukje van de 15-jarige Montessori-leerling Meike Fortuin in Het Parool. Een kijkje in het hoofd van een tiener die het beu is dat dode artiesten zo opgehemeld worden. "Ook doet iedereen alsof Johnny Cash beter is dan Katy Perry, maar laten we even eerlijk zijn, al zijn nummers lijken op elkaar", schrijft ze. "Maar omdat hij oud en dood is, doet iedereen alsof hij een soort god is."

 

De timing van de column was een beetje cru. Een dag na publicatie van de column werd het overlijden van Sinead O'Connor bekendgemaakt. Ik hoop dat Fortuin heeft ontdekt dat ook dode artiesten mooie dingen hebben gemaakt. Zoals O'Connors versie van Nothing Compares 2 U, hieronder met strijkers uitgevoerd in 2019.


 

Je las mijn weblog van 24 tot en met 30 juli. Abonneer je ook op mijn nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

Bijgewerkt op: 23 jul. 2023


Gemaakt met Midjourney.

Barbie is een hysterische koortsdroom van een film en een van de grootste blockbusters van dit jaar. Greta Gerwig heeft goed gezien dat de plastic perfecte wereld van Barbie een ideale spiegel vormt voor onze realiteit. Het is dan ook niet alleen een reclamefilm voor Barbiepoppen, maar een lekker dik aangezet manifest voor het feminisme, waarin de huidige, door mannen geregeerde maatschappij eens goed gefileerd wordt.


De boodschap in de film is zo subtiel als een hamer in je gezicht, maar voor subtiliteit moet je sowieso niet bij Barbie zijn. De rustmomenten en prekerige toespraken houden de boel juist een beetje op. En in het verhaal vallen net zo goed gaten te schieten, maar waarom zou je? Geef je over aan Barbies bizarre droomwereld en geniet.


Net zoals ik genoot van verwijzingen naar filmklassiekers als The Wizard of Oz, The Truman Show en 2001: A Space Odyssey. Maar het leukste vond ik die naar The Matrix. In plaats van een rode en een blauwe pil kiest Barbie tussen een naaldhak en een sandaal om ofwel in een droomwereld te blijven of de waarheid te achterhalen.


Ik heb het nog nooit zo druk gezien in het filmhuis. Na onze volle zaal stond de volgende rij al tot buiten. Plastic sells!

 

Christopher Nolan maakte een film over de Amerikaanse natuurkundige J. Robert Oppenheimer: de vader van de atoombom. Hij duurt drie uur maar dendert in zo’n tempo door dat je er goed aan doet om je concentratie erbij te houden. Het verhaal van Oppenheimer wordt vanuit allerlei kanten (en tijden) belicht en na afloop kun je alsnog flink discussiëren over wie de man nou eigenlijk was.


De film begint met een omschrijving van Prometheus, de Griekse Titaan die vuur stal van de goden en dat schonk aan de mensheid. Hij moest er de rest van zijn leven voor boeten, want Zeus ketende hem vast aan een rots. De atoombom werd het nalatenschap van Oppenheimer en hij moest leven met de consequenties.


In Oppenheimer volgen we het leven van de natuurkundige die uiteindelijk een bom weet te maken die de wereld zou kunnen verwoesten. Of waarmee een Derde Wereldoorlog wordt voorkomen. De film werkt stap voor stap naar de eerste geslaagde test van de bom en als dat gebeurt voel je de impact van het moment. Het wordt daarna uitbundig gevierd.


Het is de enige keer dat we de bom zien vallen. Verder kijk je vooral naar dialogen. En daarom werkt dat ene moment zo goed. Maar de film stopt daar gelukkig niet. Dan begint de nachtmerrie pas echt.

 

Het was een enerverend filmweekend met Barbie en Oppenheimer, waarschijnlijk het filmevenement van het jaar. Het contrast tussen de twee films kan niet groter en waarschijnlijk sloeg het internet daarop aan. Al snel ontstond het woord Barbenheimer en werden de films in fantrailers en -posters met elkaar verweven.


Grappig genoeg kun je de films met een beetje goede wil ook inhoudelijk linken. De hoofdpersonen streven allebei naar een perfecte wereld, maar komen erachter dat zoiets niet bestaat. Met alle gevolgen van dien.


"Denken jullie wel eens aan de dood?", vraagt Barbie in een wereld waar niemand ooit aan de dood denkt. Die vraag lijkt direcht gericht aan de mannen in Oppenheimer die zo gepassioneerd werken aan bommen die honderdduizenden Japanners het leven kostten.


Wil je nog een duidelijker voorbeeld van wat er gebeurt als mannen aan de macht zijn? Vroeg of laat maken ze dus een bom die de wereld kan vernietigen.


 

De film Electric Dreams uit 1984 is niet erg goed en ook niet zo bekend. Maar hij is wel fascinerend vanwege de computer die een hoofdrol speelt. De machine was destijds pure science fiction, maar inmiddels doet hij niet onder voor Siri en ChatGPT.


In de film gaat de computer wel een stapje verder, want hij ontwikkelt een bewustzijn. Hij leert hoe het voelt om verliefd en jaloers te zijn. Die eigenschappen komen tussen de ontluikende liefde tussen Miles en zijn nieuwe buurvrouw Madeline te staan.


Miles heeft de computer een liefdeslied laten componeren voor Madeline, maar houdt dat lang geheim. Uiteindelijk waagt hij een poging. "Wat als er een machine zou zijn die kunst zou kunnen maken?", begint hij. "Of die gedichten kan schrijven en muziek kan maken?"


"Wat is er mis met artiesten?", antwoordt zij.


Bijna veertig jaar later vormt deze vraag een van de belangrijkste discussies die we met elkaar voeren over kunstmatige intelligentie. Boeken die door AI zijn geschreven namen de Amazon-hitlijsten over, we zijn de afgelopen maanden overspoeld met AI-muziek en Hollywood-acteurs staken omdat ze vrezen vervangen te worden door AI.


En dan die computer uit de film, die steeds nadrukkelijker om de aandacht van Miles vraagt. Waarop hij roept: "Je beheerst m'n hele leven!" Het lijkt wel een smartphone.


In Electric Dreams speelt Madeline haar cello in een orkest. Ze is ontroostbaar als haar instrument breekt, want ze heeft hem al sinds ze kind is en alleen al daarom is hij onvervangbaar. Miles probeert haar op te vrolijken. "Die cello is zo speciaal omdat jij er een stukje van jezelf in stopt, het instrument zelf is gewoon een stuk hout." Dat vormt natuurlijk een mooie analogie met de computer. En zo kijken we ook naar kunstmatige intelligentie. Zonder ons doet het (nog) niets. Laten we dat zo houden.


 

Finfluencers beloven je op TikTok en YouTube gouden bergen als je slim (en snel) geld belegt. Bijvoorbeeld in allerlei cryptomunten waar je nooit van hebt gehoord. "Snel rijk worden kan niet met zorgvuldig beleggen", zegt de directeur van de Vereniging van Effectenbezitters in deze video van Pointer. "Maar snel arm worden hiermee gaat wel zo snel."


 

Blur is na acht jaar terug met een nieuw album. The Ballad of Darren. Mijn eerste indruk is goed!

 

Ik lees Emma Cline's tweede roman The Guest. Ik ben groot fan van haar eerste, The Girls, over een Charles Manson-achtige sekte. Het nieuwe boek gaat over een jonge vrouw die rondzwerft in een rijk stukje Amerika.

 

Als je met kunstmatige intelligentie een overleden dierbare kan terughalen, zou je dat dan doen? The Guardian heeft een interessant artikel over rouwverwerking in de tijd van AI.

 

Hier een fraaie reclame van een Franse telecomprovider over het nationale voetbalteam. Met een twist op het einde.


 

Een vrijblijvende suggestie voor als je 1.699 dollar hebt liggen en je moet er vanaf: deze werkende Grimlock Transformer van Robosen en Hasbro.


 

Je las mijn weblog van 17 tot en met 23 juli. Abonneer je ook op mijn nieuwsbrief om deze blog elke zondag vanzelf in je mailbox te ontvangen.

bottom of page